 |
| autor: Juan Ortiz |
Premiera: 20 października 1967
Reżyseria: Marc Daniels
Scenariusz: Norman Spinrad
Patrzę ekran i
patrzę, i rozmyślam od czego zacząć rozważania na temat kolejnego odcinka,
którego polski tytuł – oddajmy sprawiedliwość osobom odpowiedzialnym za nasze
odpowiedniki – wreszcie ma ścisły związek z oryginalnym…
Patrzę zatem i czuję,
że na samym początku muszę to z siebie zrzucić, bo mnie wręcz prześladuje:
Maszyna Zagłady, wytwór obcej nieznanej rasy spoza Galaktyki, niszczyciel
planet, na których żeruje, czerpiąc paliwo z przetwarzania okruchów jakie je
zamienia, istne perpetuum mobile zniszczenia, przerażająca groza – i tak dalej
i tak dalej – ma kształt rurki z kremem. Zobaczyłam ją i zachciało mi się rurki
z kremem. Próbowałam przewalczyć do skojarzenie. Kosmiczny czerw. To też
pasuje, zwłaszcza z tym przetwarzaniem planet na paliwo. Naprawdę próbowałam,
ale to jest silniejsze ode mnie – rurka z kremem. [damn… masz rację…]
OK. Powiedziałam.
To teraz może coś mądrego.
Odcinek porusza
groźbę konfliktu na skalę galaktyczną, który – jak stwierdzają bohaterowie na
podstawie obserwowalnych przesłanek – wymknął się spod kontroli i obecnie zagraża
dosłownie wszystkiemu. Porównanie tajemniczej, sunącej przez galaktykę broni z
ziemską dwudziestowieczną bronią atomową, padające z ust kapitana Kirka z
pewnością mogło pomóc widzom lat sześćdziesiątych poczuć grozę sytuacji w
jakiej znalazł się Wszechświat. Grozę, którą po raz kolejny rozwieje dzielna
załoga USS Enterprise, choć nie bez strat.
Nom, bardzo wyraźnie czuć ducha czasów w
tym odcinku. I to w ogóle jest fajne – bo wiemy, że twórcy starali się dotrzeć
z jakimś przekazem do widzów. Zależało im, żeby widzowie coś zrozumieli. Może
teraz trochę się to zdezaktualizowało, w sensie zagrożenie atomowe nie
paraliżuje ludzi, ale chyba nadal jest zrozumiałe.
 |
| źródło |
Najbardziej
poruszający widok tego odcinka to USS Constellation z dziurą w poszyciu, cicha,
jakby martwa, dryfująca pośród odłamków czegoś, co jeszcze niedawno było jedną
z trzech zniszczonych planet świeżo odkrytego układu. Przesłani na jej pokład
Kirk ze Scottym i paru innymi członkami załogi znajdują na mostku komandora Deckera (William Windom) –
kapitana Constellation – oszalałego z rozpaczy po tym, jak pragnąc ratować
załogę przed atakiem potwornego wojennego robota przesłał ją na planetę, która
chwilę później została zniszczona. Tym razem decyzja, iż jak przystało na
kapitana, pozostał na rannym okręcie nie przysporzyła mu honoru, a jedynie
ogromnych wyrzutów sumienia, będących motorem jego dalszych działań.
I warto tu przypomnieć, że Matt Decker to
ojciec Willa Deckera, przez chwilę – kapitana Enterprise z The Motion Picture. Jeśli by spróbować porównać daty, to
wychodzi na to, że junior żył już, kiedy ginął komandor – nie dość, że żył, ale
był już chyba dorosły, może zaczynał Akademię. Ciekawa jestem, czy Matt myślał
o potomku (w sumie Kirk, próbując przekonać komandora do zawrócenia, mógł
trochę trącić te struny, a nie tylko o Flocie). Przecież skoro miał rodzinę, to
chyba było mu o wiele trudniej podjąć ostateczną decyzję. Dziwię się w sumie,
że koniec końców ją podjął. Poczucie obowiązku i wyrzuty sumienia były
najwyraźniej silniejsze od więzi z rodziną? No ale tego raczej nigdy nie
zgłębimy…
Inna sprawa, że och jej, aż mi było szkoda
Deckera, kiedy rzucił „nie odważysz się” do Spocka. Ha! Do Spocka! xD
Ach, no i jeszcze: załoga Enterprise to
jakieś czterysta osób, jeśli dobrze pamiętam. To naprawdę trochę dziwne, że
jeden facet jest w stanie wyrwać się z aresztu, wykraść wahadłowiec i nim
odlecieć. Może pora zmienić program treningowy redshirtów? :P
Ten odcinek w ogóle
z mojego punktu widzenia dość mocno sięgał do etosu ziemskiej marynarki –
podobnie, jak na okrętach Ich Królewskich Mości, gdy dowodzący okrętem
podejmował nawet najdziwniejsze, przeczące logice i zdrowemu rozsądkowi
decyzje, prawie nigdy nie ośmielano się tych decyzji zmieniać, a często nawet
komentować, tak i tu – musi być naprawdę źle, żeby pan Spock posunął się do
odebrania władzy szalonemu komandorowi, a i to na podstawie znanemu pewnie
tylko Spockowi punktu regulaminu Gwiezdnej Floty.
I to zresztą chyba nie jedyny moment, kiedy
na pokładzie USS Enterprise widać ducha marynarki – przecież Kirk udzielał już
ślubu, że nie wspomnę o gwizdku, którym wita się ważnych oficjeli. Są w tym
dość konsekwentni.
 |
| źródło |
Powyższe –
przejęcie władzy na Enterprise przez Deckera i beznadziejna, a także w mojej
opinii dość bezmyślna próba zniszczenia obcej broni (lecimy i napierniczamy,
choć widać jak na dłoni, że pancerza naszej rurki z kremem to totalnie nie
rusza), to główna oś fabularna odcinka. Jej tło z mojego punktu widzenia
stanowiły rozmyślania w temacie jej twórców – jedynie zasygnalizowane przez
bohaterów wspomnianym wyżej porównaniem do bomby atomowej – dla mnie jednak
najbardziej frapujące.
No bo wypuścili ją
i co? Wymknęła się spod kontroli? Ktoś tam, gdzieś daleko, w odległej galaktyce
ma wyrzuty sumienia z jej powodu? A może nie został nikt, kto mógłby je mieć?
Bo zniszczyła wszystko, co mogła tam i w poszukiwaniu paliwa przyszła do nas? A
może po prostu było to tak dawno, że nawet jeśli istnieją jacyś potomkowie jej
twórców, to gdyby zawróciła na ich teren byłaby dla nich równie tajemnicza i
obca, jak dla załogi kapitana Kirka?
No i jeszcze jedno –
całkiem niedawno pan Arthur C. Clarke uderzył mnie takim zdaniem:
– A dlaczego miałyby takimi być? – spytał Hilvar. – To
jedno z pytań, nad którymi nasi filozofowie rozprawiają od wieków. To
nieprawdopodobne, aby prawdziwie inteligentna rasa była nieprzyjazna. (Miasto i
gwiazdy).
Wróciło do mnie w
kontekście Maszyny Zagłady.
Jak bezmyślnym
trzeba być, by wypuścić coś takiego na żer? Coś, co nie podlega kontroli
żadnego operatora, co samo także nie myśli i może istnieć niemal wiecznie?
Myślę, że gdyby tylko ludzie potrafili coś
takiego stworzyć, zrobiliby to. Oczywiście, nie z myślą o tym, żeby puścić na
żer i pozwolić latać przez Jeżuś wie ile dekad. Na pewno byłyby jakieś
zabezpieczenia, wyłączniki i tak dalej. Ale wiadomo jak jest – na początku
wydaje się, że to dobry pomysł, a potem wychodzi jak zwykle. Może maszyna
przypadkiem zeżarła swoich twórców? A może włączyli ją za wcześnie, zanim
wszystkie zabezpieczenia były zainstalowane? Możliwości wypadków jest mnóstwo.
I ponieważ to wszystko jest mocno prawdopodobne, dlatego tak ważne – moim
zdaniem – jest ciągłe ostrzeganie ludzi. Że coś takiego może się stać. Bo chyba
wcale nie jesteśmy mądrzejsi od twórców Maszyny Zagłady.
 |
| źródło |
Oczywiście, jeśli
nie trafi na dzielnych członków Federacji Planet, którzy zrobią wszystko, by
przeciwstawić się niszczącej sile. Działania Deckera moim zdaniem do końca są
nieracjonalne i noszą znamiona aktu samobójczego, nie zmierzającego już wcale
do zwycięstwa, lecz po prostu do wyciszenia sumienia. Oto dowódca dołącza do załogi.
Jedynie przypadek sprawia, iż jego uczynek prowadzi do odkrycia sposobu na
zniszczenie obcej broni. [Zauważyłaś, że
w ogóle dość popularne jest niszczenie obcej broni w ten sposób…? Dzień
Niepodległości, Gwiezdne Wojny – złota metoda na każdy problem: wlecieć do
środka i wysadzić! Na miejscu obcych naprawdę zaczęłabym zabezpieczać jakoś
swoje urządzenia od wewnątrz] Znamienne – narzędziem staje się ranna
Constellation, ona także idzie w ślady swego kapitana i załogi, jakby niejako
dokonywała zemsty na tym obcym, niebezpiecznym tworze. Myślę, że to dobrze, że
skończyła, jak skończyła. Kto niby miałby obsadzić ten statek pełen duchów,
gdyby Kirkowi udało się inaczej rozwiązać problem i doholować ją do doków
remontowych? I tu z kolei nasuwa się skojarzenie z Terminusem Lema.
Taki właśnie jest
ten odcinek – rodzi skojarzenia, daje pożywkę wyobraźni. A poza tym mamy
rewelacyjnego Scotty’ego – jakże mi się podobało, gdy nie podjął najmniejszej
próby dyskutowania rozkazu, kiedy kapitan kazał mu się teleportować z
Constellation! Scotty jest dzielny, ale także rozsądny. Wie, kiedy należy
odpuścić, bo niczego nie osiągnie się uporem i śmiercią. No i brakowało mi
Uhury. Jak to tak, że na stanowisku łącznościowca siedzi jakaś obca kobita?
Brak Uhury był całkowicie karygodny i nie
mam pojęcia, co to była za babeczka, ale była pfuj i już. I Uhura na pewno by
umiała połączyć się z Kwaterą! Ale racja, Scotty był doskonały. Choć to u niego
w sumie norma.
– Random chance
seems to have operated in our favor.
– In plain
non-Vulcan English, we've been lucky.
– I believe I said
that, Doctor.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz