Let That Be Your Last Battlefield

Juan Ortiz; źródło

Premiera: 10 stycznia 1969

Reżyseria: Jud Tylor

Scenariusz: Gene L. Coon, Oliver Crawford

Oglądałam odcinek nie zakodowawszy jego tytułu. Na polskie wersje od jakiegoś czasu nie zwracam wielkiej uwagi – no chyba, że wyjątkowo się różną od oryginału – a angielski przegapiłam popychając czołówkę do przodu (tak, zdarza mi się to, to fajna czołówka, ale kiedy oglądam dwa odcinki z rzędu, to bywa, że ją przewijam) [akurat czołówki od TOSa nie popycham – za bardzo lubię tę muzykę i „wziuuum” przelatującego Enterprise :D ]. I kiedy siadłam do wpisu i zerknęłam na IMDb, żeby spisać metryczkę, ten tytuł trzasnął mnie w twarz. Patrzę na niego teraz i robi mi się chłodno. Nie, że mnie mrozi, nie że zimno nawet, ale jakiś taki chłód właśnie rozlał mi się żołądku.

Przesłanie tego odcinka jest wyjątkowo mało tajemnicze, nawet jak na The Original Series, która pod tym względem do subtelnych nie należy. Od samego początku widać, że mamy do czynienia z potępieniem rasizmu, który w Let That Be Your Last Battlefield przedstawiony jest jako coś ekstremalnie głupiego. Przynajmniej z mojego punktu widzenia. Człowiek, który jest w połowie czarny uważa się za lepszego od człowieka, który jest w połowie biały i odwrotnie. Przy czym tak naprawdę ich podzielone od linijki dwukolorowe oblicza (białe jak wapno/czarne niczym węgiel) stanowią swoje lustrzane odbicia. Każdy z nich nienawidzi kogoś, kto wygląda, jak osoba, którą codziennie widzi w lustrze. Nienawidzi siebie zatem? Prawdy o sobie? Kogo tak naprawdę? Na jakiej podstawie ocenia tego drugiego jako zdolnego tylko do bycia niewolnikiem? Czemu pozwala sobie – jako terrorysta – decydować o śmierci wszystkich, którzy są przedstawicielami tej drugiej rasy? Ich ubrania niewiele różnią się od siebie, ich przemowy, które mają przeciągnąć załogę USS Enterprise na stronę jednego bądź drugiego są nic nieznaczącym politycznym bełkotem, a przecież przypadkowi słuchacze Lokaia (Lou Antonio) są zafascynowani, bardzo łatwo dają się przekonać. Z kolei komisarz Bele (Frank Gorshin) wydaje się początkowo być przekonujący dla mnie-widza. Oto goni niebezpiecznego terrorystę, który stanowi zagrożenie dla jego ludu. Później dopiero okazuje się, że oczywiście obydwaj są tacy sami.

źródło

Może fakt, że nie ma w tym wielkiej subtelności, ale dla mnie to i tak jeden z lepszych odcinków. To jest bardzo piękne rozprawienie się z rasizmem – raz, że super oddaje ducha Star Treka. Dwa, że w ogóle tak ewidentne pojechanie po tym zjawisku w latach sześćdziesiątych to coś mega ważnego i pożądanego. I ogromnie się cieszę, że takie epizody w ogóle powstały.

I owszem, rasizm jest pokazany jako coś ekstremalnie głupiego – bo wszak rasizm jest ekstremalnie głupi. [Absolutnie tego nie neguję. Wręcz przeciwnie – chciałam to podkreślić, ale słowa mnie poniosły dalej ;) Oczywiście, że ta totalna głupota rasizmu to jedyne moim zdaniem słuszne przedstawienie tej idei] Jednocześnie podoba mi się, że ani Bele, ani Lokai nie są pokazani jako głupcy. W sensie wiesz: nie są ośmieszeni ani nic takiego, że łoo, oni są takie gupie rasisty, nie to co światły i mądry Kirk. Nope, to produkty swoich czasów i swojego społeczeństwa, w gruncie rzeczy nie są niczemu winni. Obaj wierzą w swoje racje.

I to też mi się podoba, że oprócz głupoty rasizmu, odcinek pokazuje, że to siedzi w człowieku bardzo głęboko i nie wynika tylko z tego, że ja sobie pomyślę „no ok, to od dziś nienawidzę czarnych”, tylko jest uwarunkowane przez mnóstwo czynników, lata wspólnej historii i wzajemnego niezrozumienia – i dlatego tak trudno to zwalczyć. Nawet kiedy Bele i Lokai widzieli już, do czego ich nienawiść doprowadziła, wciąż nie mogli się jej z siebie pozbyć, nie potrafili zrozumieć.

Podoba mi się bardzo Twoja teoria lustra. Nie patrzyłam na to w ten sposób, a rzeczywiście: coś w tym jest. Bele patrząc w lustro widzi Lokaia – i na odwrót. Ciekawa jestem, czy w ogóle zwrócili na to kiedykolwiek uwagę. Zresztą, to sprawia, że ten prosty odcinek o rasizmie można odbierać na zupełnie innej płaszczyźnie, bardziej metaforycznie, gdzie tak naprawdę widzimy wewnętrzną walkę człowieka, który nienawidzi siebie. I przez tę nienawiść do siebie cierpią jego bliscy (czyli cała reszta planety).

Płynę za daleko…? Oj tam, oj tam. ;)

Podoba mi się tu bardzo trzeźwa reakcja Kirka, który w momencie, gdy na pokładzie trwa już

źródło

pogoń Bele'a za Lokaiem skupia się po pierwsze na misji Enterprise, a po drugie nie staje po żadnej ze stron, traktując obydwu mężczyzn według zasad Federacji. Lokai to człowiek, który powinien być sądzony za to, że ukradł federacyjny prom. Bele to przedstawiciel obcego rządu, który ma prawo zgłosić swą sprawę do władz Federacji. Niestety żaden z dwóch obcych nie słucha rozsądku kapitana. Ich gonitwa trwa, jak trwała już pięćdziesiąt tysięcy lat. Czas tak długi, że natychmiast przestaje być wiarygodny. Podobnie jak niewiarygodna zdaje się potężna moc obydwu mężczyzn. Bele bez kłopotu przejmuje kontrolę nad komputerem Enterprise, wcześniej bez żadnego kłopotu dostaje się na pokład. Mimo to przegrywa z kapitanem Kirkiem i jego załogą. Przegrywa z ich jednością, z tym, że do końca, bez wątpliwości wykonują rozkazy, wierząc w mądrość swego kapitana. Przyznam jednocześnie, że z mojego punktu widzenia szafowanie życiem całej załogi było mocno kontrowersyjną decyzją kapitana. Czy naprawdę miał pewność, że komisarz Bele się podda? Tylko, że nie o to tu chodzi.

Ten odcinek nie próbuje udawać, że jest czymkolwiek innym niż przypowieścią. Ludzie różnili się i będą się różnić od siebie. Zarówno wyglądem, kolorem skóry, skrętem włosów, wzrostem i budową ciała, jak i sposobem myślenia, poziomem inteligencji, zainteresowaniami. Jednak te wszystkie różnice są mało istotne w obliczu tego, że wszyscy jesteśmy ludźmi. A jeśli o tym zapomnimy, nasz świat stanie się naszym ostatnim polem bitwy. Dopóki go nie zniszczymy. I, owszem, możemy uznać, że to strasznie łopatologiczne, ale czy nie pozostaje wciąż aktualne?

Pozostaje tak bardzo – w sumie ostatnimi czasy coraz aktualniejsze, mam wrażenie. Trochę przykre, że przez pięćdziesiąt lat ludzie tak mało się zmienili. Niby latają dalej w kosmos, mają szybsze samochody, Internet pod każdą strzechą, ale kurde pod wieloma względami jak byli głupi, tak są nadal. Ten odcinek powinno się dawać do oglądania wychowawczo.

Change is the essential process of all existence.